تولید مثل
بیشتر دوزیستان در آب تخم گذاری می کنند. بنابراین بعد از مدتی که لارو از تخم بیرون می آید در آب زندگی کرده و بزرگ می شود. تا آنکه بر اثر دگردیسی به مراحل بلوغ (رسیدگی) می رسد.
تخم های دوزیستان با یک یا چند لایه غلاف یا پوشش ژلاتینی پوشیده شده است.
پوشش تخم های بعضی از قورباغه های آبزی پس از خارج شدن از بدن جانور ماده باد می کند و توده ای تشکیل می دهد که حتی ممکن است از خود جانور بزرگ تر باشد.
پوشش تخم، آن را در برابر برخوردها و خشکی ناشی از تبخیر نگهداری کرده و در برابر حمله های دشمنان نیز مقاوم می سازد.
شکل توده تخم و پوشش ژله ای آن، در هر گونه از دوزیستان، مشخص و متمایز است:
- تخم های وزغ ها به صورت رشته های دراز است.
- تخم های غوکان به صورت توده ای است.
- سمندرهای آبزی به شکل توده های کوچک تخم گذاری می کنند و تعدادی از گونه ها نیز تخم های تک تک می گذارند.
- تخم سمندر های زمینی غالباً به وسیله ی پایه یا ساقه به اشیاء می چسبد.
- غوک اسمین تیلوس (sminthilus) کوبا فقط یک تخم می گذارد.
- در مقابل یک وزغ بزرگ بوفامارینوس (bufa marinus) ممکن است تا 32000 تخم بگذارد.
مراحل لاروی بسیاری از غوکان و وزغ ها تا چندین ماه طول می کشد. در حالیکه لاروهای غوک بزرگ امریکایی دو سال وقت لازم دارند تا دگردیسی کرده و به صورت غوک کامل درآیند.
لاروهای سمندرها از لحاظ شکل عمومی به پدر و مادرشان شباهت دارند و در ابتدای زندگی دارای اندام های حرکتی (دست و پا) هستند و دهانی دارند که با آن می توانند جهت تغذیه شکار کنند.
لاروهای وزغ ها و غوکان بچه قورباغه یا کله آویز (Tadpole) نام دارد.
سر و بدن با هم توده تخم مرغی شکلی تشکیل می دهند، دم دراز بوده و در بین باله های میانی قرار دارد.
آبشش های داخلی بوده و از غشاء نازکی پوشیده شده است.
اندام ها در اواخر زندگی لاروی ظاهر می شوند. در اندام های جلویی تا هنگام دگردیسی درون پوششی پنهان است و ...
آرواره به صورت واقعی وجود ندارد در عوض دو صفحه ی شاخی وجود دارد که برای خرد کردن جلبک ها و تکه های غذایی کوچک داخل آب، به کار می آید.
دگردیسی عبارتست از تغییر محسوسی که شامل بخش های زیر می باشد:
هنگامی که این تغییرات در حال رخ دادن است جانور در سطح آب به سر می برد.
دربخش سطحی آب تنفس به به وسیله ی آبشش و شش، هر دو امکان پذیر است و برای تغذیه می تواند از شکار حشرات استفاده کند.
پاها ممکن است قبل از جذب و ناپدید شدن کامل دم ظاهر شود. در این هنگام جانور قادر است در زمین های نمناک به سر برد و برای جلوگیری از خشک شدن در شکاف ها ترک ها پنهان گردد.
در این حال گاهی درجریان یک رگبار تند ممکن است ناگهان هزاران بچه وزغ و غوک پدیدار شوند.
بعضی از سمندرهای زمینی در حفره های نمناک تخم گذاری می کنند و غالباً توسط جانور ماده نگهداری می شوند.
از این تخم ها لاروهایی بیرون می آید که یک مرحله ی زندگی آبزی دارند. اما غالباً سمندرها سیر تکامل را داخل تخم طی می کنند و بچه ها به شکل رسیده (بالغ) بیرون می آیند.
بعضی از انواع غوکان نیز هنگامی که درون تخم هستند بالغ می شوند.
اما در هر دو حالت (چه تکامل بیرون از تخم انجام شود و چه داخل آن) جنین ها دارای آبشش های پهن و نازکی هستند.
یک نوع وزغ اروپایی (alytes) با رشته هایی تخم هارا در اطراف پاهای عقب خود در هم می پیچد تا آنکه لاروها آماده ی رها شدن در آب شوند.
بعضی از غوکان (غوکان بی زبان) تخم هایشان را در جیب های پوستی که به صورت جداگانه در پشت جانور وجود دارد نگهداری می کنند تا اینکه دگردیسی رخ دهد.
غوک کیسه دار تخم هایش را در پشتش نگه می دارد.
قورباغه کیسه دار (گاستروتکا) توده ی تخمی را در پشت، زیر یک لبه پوستی جای می دهد.
برخی غوکان مناطق حاره برای تخم ها آشیانه ای از مواد ژلاتینی تهیه می کنند (در بعضی از گونه ها لاروها به داخل آب افتاده و بقیه مراحل تکامل را در آشیانه به اتمام می رسانند.)
سمندر اروپایی تخم گذار – بچه زا ست. ماده چندین جنین را در داخل بدن در مدت 10 تا 12 ماه نگه می دارد !!!!!
سمندر آلپی یک یا دو جنین نگه می دارد که قبل از تولد کاملاً تکامل می یابد.
مدت زمانی که دوزیستان برای گذراندن دوره های دگردیسی و رسیدن به سن بلوغ طی می کنند در نمونه های مختلف بسیار متفاوت است.
دوزیستان کوچک ممکن است در دو سالگی بالغ شوند ولی در انواع بزرگتر این زمان طولانی تر خواهد شد.
مدت عمر دوزیستان فقط در نمونه هایی از آن ها که در باغ های جانور شناسی نگهداری می شوند مشخص شده است.
سمندر غول 55 سال
وزغ اروپایی 36 سال
سمندر ببر 25 سال به صورت لاروی و 11 سال به صورت بالغ
بعضی از وزغ ها یا غوکان را گاه گاهی به شکل زنده در حفره ها یا داخل درختان پیدا کرده اند.
به نظر می رسد سال ها در آنجا زندانی بوده اند اما احتمالاً به خارج راه داشته اند زیرا که حتی اگر محیط مناسب باشد ولی به آن ها غذا نرسد کم کم از بین خواهند رفت.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه و تنظیم: یگانه داودی
ما با کشورهای منطقه و بخصوص ایران ، اساطیر ، فرهنگ و تاریخی مشترک داریم من هم همانند بزرگانی نظیر "اقبال لاهوری" و "ارد بزرگ" تمایل دارم کشورهای ما بر اساس فرهنگ و ریشه های مشترک هر روز بیشتر از پیش به هم نزدیک شوند . بی نظیر بوتو
همیشه اندکی دیوانگی در عشق هست اما همیشه اندکی منطق هم در دیوانگی هست . فردریش نیچه
در نظر مردم سخن سنج قدر سخن بیش از گنج است . حکیم بزرگمهر
از : جناب علامه موسی الرضا طایفی اردبیلی
برنامه داشتن از ویژگی آدمهای کارآمد است. ارد بزرگ
چارچوب معینی که فهم موجود در طیف زمانی خاصی از یک جامعه ، عقلانیت و روش
های حصول به آن را تحدید حدود و تعریف می سازد ، انواع فعلیت های محول و
محقق در جامعه را در سطوح و حدهای گوناگون مشخص می سازد و پذیرش این چارچوب
افراد را به متابعت اندیشمندانه از فرهنگ ، جامعه ، اهداف کلی جامعه ،
منافع عمومی و مسیر تکاملی مفروض برآمده از فرهنگ که منافع فرد نیز در آن
معین و مفروض است ؛ وا می دارد .
یکی از شرط های اساسی تحقق فعلیت های
مختلف موجود و ممکن در قالب مفاهیم محول و محقق پیروی از روش های حصول
عقلانیت است که در جوامع در طیف های زمانی با هم متفاوت است ولی در صورت
کلیِ عمل ، همین مفهوم حصول عقلانیت برنامه پذیری را در تمام طیف ها اجباری
لاینفک از انسان ، فرهنگ و زندگی اجتماعی می سازد ؛ چرا که محدودیت منابع و
امکانات موجود و ممکن ، محدودیت انواع سرمایه ها و بستگی زمانی عمل ؛ حجم ،
دامنه و گستره ی عملیات را ترسیم می سازد و کارآمدی افراد ، گروه ها ،
احزاب و سازمان ها نیز با میزان بهره مندی موثر و مناسب از منابع و امکانات
و سرمایه ها با روش های حصول عقلانیت تعیین می شود .
با این معناست
که برنامه داشتن نه تنها ویژگی آدم های کارآمد است که حتا برای زندگی در
جوامع معاصر به دلیل پیچیدگی روابط و تخصصی شدن رفتارهای مکانیسمی و گستره ی
وسیع انواع فعلیت ها و اعمال اجتماعی ، بی برنامگی نمی تواند به کارآمدی
انسان بینجامد و به طور عقلی این تجربه و دریافت ؛ حکیم معاصر ارد بزرگ را
به موضوع حاضر رهنمون ساخته است .
برگرفته از : انجمن جهانی جامعه شناسی نوین International Sociological Modern Association (ISMA)
کامپوزیت چیست؟
کامپوزیت مخلوط فیزیکی از دو یا چند ماده مختلف است که این مواد خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خودرا حفظ کرده و مرز مشخصی را با یکدیگر تشکیل می دهند. این مخلوط در مجموع و با توجه به برخی معیارها، خواص بهتری از هریک از اجزای تشکیل دهنده خودرا دارا می باشد.
اولین کامپوزیت ها
از اولین کامپوزیتها یا همان چندسازههای ساخت بشر میتوان به کاه گل وآجرهای گلی که در ساخت آن ها از تقویت کننده کاه استفاده می شده است اشاره کرد. چون گل بعد از خشک شدن ترک میخورد، مقداری کاه به آن افزودند تا حفرهها را پُر کند و مانع از ترک خوردن گل شود.
نمایی از یک دیوار کاهگلی
شاید هم اولین کامپوزیت را مصریها ساخته باشند. آن ها به چوب بدنه قایق هایشان مقداری پارچه میآمیختند تا در اثر خیس شدن چوب باد نکند.
ساختار کامپوزیت
کامپوزیت از دو قسمت تشکیل شدهاست:
1) قسمت زمینه
ماده ای که در یک سری از خواص مکانیکی نقص دارد.ماده زمینه تقویت کننده را احاطه کرده است، به طوری که نگذارد ماده تقویتکننده پراکنده شود؛ همچنین محافظت از ماده تقویتکننده در برابر عوامل شیمیایی را بر عهده دارد .
2) قسمت تقویتکننده
تقویتکنندهها موادی هستند که به صورت تکهتکه، در یک زمینه پیوسته وارد میشوند تا خواص ماده زمینه را بهتر بهبود بخشند.
مواد زمینه را نرم انتخاب میکنند، وقتی نیرو به کامپوزیت وارد میشود، توسط زمینه به مادة تقویتکننده انتقال داده شود تا مادة تقویتکننده نیرو را تحمل کند.
مقدار مادهای که به عنوان زمینه استفاده میشود معمولا بیشتر از قسمت تقویتکننده است.
در مثال کاهگل،گل نقش فاز زمینه و کاه نقش تقویت کننده را بازی می کند.
تقویتکنندهها میتوانند به صورت یک صفحه، یک رشته ( نخ)، یا یک ذره (پودر) وارد حجم زمینه شوند و خواص آن را بهبود بخشند.
کامپوزیت لایه ای کامپوزیت رشته ای کامپوزیت ذره ای
خواص کامپوزیت ها
وزن کم این مواد در عین بالا بودن نسبت مقاومت به وزنشان در مقایسه با موادی مانند فولاد باعث شده که مصرف آنها در صنایع روز به روز افزایش یابد. همچنین به علت وجود فاز زمینه مقاومت به خوردگی کامپوزیت بالاست.
روش های ساخت گوناگون و همچنین امکان تولید اشکال پیچیده و متنوع از دیگر مزایای مواد مرکب است.
کاربرد های کامپوزیت
با توجه به پایداری بسیار زیاد کامپوزیتها و مقاومت بسیار خوب آنها در محیطهای خورنده، این مواد، کاربردهای وسیعی در صنایع دریایی پیدا کردهاند که از آن جمله میتوان به ساخت بدنه قایق ها و کشتی ها و تاسیسات فراساحلی اشاره داشت. استفاده از کامپوزیتها در این صنعت، حدود 60 % صرفهجویی اقتصادی داشته است که علت اصلی آن مربوط به پایداری بالای این مواد است.
صنعت ساختمان پرمصرفترین صنعت برای مواد کامپوزیتی است. استخرهای شنا ، وان حمام ، سینک ظرفشویی و دستشویی ، کفپوش ، نماپوش ، برجهای خنککننده،مخازن سوخت CNG و … همگی از مواد چند سازه ای هستند.
نماپوش کامپوزیتی | مخزن های کامپوزیتی |
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: هادی داودی
تنظیم: نوربخش
اگر تمام عالم در یک کفه ترازو نهاده شود و مادرم در کفه دیگر ، کفه عالم بالاتر خواهد ایستاد . لورولا بکدیل
با بازگویی رخدادهای بد زندگی ، خویش را نیازاریم . حکیم ارد بزرگ
وقت گرانبها است ، اما حقیقت گرانبها تر است . دیسرائیلی
تنها با عشق میان دلهای شماست که عشق میان شما عمق و استحکام واقعی خود را نشان خواهد داد . باربارا دی آنجلیس
مثال هایی از کاتالیست های ناهمگن
در عمل، این واکنش بی معنی به نظر می رسد؛ زیرا اتان که ماده ای فوق العاده مفید است، به اتان نسبتاً بی مصرف تبدیل می شود. با این وجود، همین واکنش با هر ترکیبی که شامل ترکیب دوگانه ی کربن - کربن باشد، اتفاق خواهد افتاد.
واکنش دهی پیوند دوگانه ی کربن- کربن در روغن گیاهی با هیدروژن در حضور کاتالیست نیکل است. مولکول های اتان روی سطح نیکل، جذب می شوند؛ پیوند دوگانه بین اتم های کربن می شکند و الکترون ها برای پیوند اتم های کربن روی سطح نیکل به کار گرفته می شوند...
مولکول های هیدروژن نیز روی سطح نیکل جذب می شوند.
وقتی این اتفاق افتاد، مولکول های هیدروژن به اتم های هیدروژن تجزیه می شوند. این اتم ها می توانند اطراف سطح نیکل حرکت کنند...
اگر اتم هیدروژن به نزدیکی یکی از کربن های پیوند یافته به روی سطح، پخش شود؛ پیوند بین کربن و نیکل با پیوند بین کربن و هیدروژن جایگزین می شود.
اکنون انتهای اتان اصلی از سطح جدا می شود و در نهایت همین فرایند برای انتهای دیگر نیز اتفاق می افتد...
همانند قبل، یکی از اتم های هیدروژن، پیوندی با کربن تشکیل می دهد. اکنون فضایی روی سطح نیکل برای مولکول های واکنش دهنده ی جدید وجود دارد تا این فرایند از نو تکرار شود...
البته توجه داشته باشید که برخی فلزات از جمله نیکل، به همان نسبت که هیدروژن را جذب سطح خود می کنند، قابلیت جذب هیدروژن به درون ساختار خود را نیز دارند. در این موارد، مولکول های هیدروژن باز هم به اتم های هیدروژن تبدیل می شوند که می توانند درون ساختار فلز پخش شوند.
این اتفاق برای نیکل زمانی خواهد بود که هیدروژن تحت فشار بالا قرار گیرد (البته در این مقاله به این اشاره نشده است که هیدروژن دار کردن تحت فشارهای کم باعث جذب در ساختار نیکل خواهد شد یا نه).
تبدیل کننده های کاتالیستی:
تبدیل کننده های کاتالیستی، مولکول های سمی مانند مونوکسیدکربن و اکسید های مختلف نیتروژنی در اگزوز ماشین ها را به مولکول هایی کم خطر مانند دی اکسید کربن و نیتروژن تبدیل می کنند. این مواد از فلزات گران قیمتی مانند پلاتین، پالادیوم و رودیوم که نقش کاتالیست های ناهمگن را دارند، استفاده می کنند.
فلزات ذکر شده به صورت لایه ی نازکی بر روی سطح لانه زنبوری سرامیک پاشیده می شوند (به این عمل، لایه نشانی گفته می شود)؛ این عمل باعث افزایش دادن مساحت سطح شده و مقدار فلز مصرف شده را حداقل می کند (بهینه سازی مصرف فلزات گران و افزایش فعالیت کاتالیستی) .
حال واکنش بین مونوکسیدکربن و مونوکسید نیتروژن را بررسی می کنیم:
مانند روش مثال قبل، مونوکسیدکربن و مونوکسید نیتروژن، جذب سطح کاتالیست خواهند شد و در همان سطح کاتالیست با هم وارد واکنش خواهند شد. سپس دی اکسید کربن و نیتروژن از سطح کاتالیست جدا می شوند.
طی فرایند اتصال برای ساخت اسید سولفوریک، دی اکسید گوگرد به تری اکسید گوگرد تبدیل می شود. این فرایند با عبور دادن دی اکسید گوگرد و اکسیژن از روی کاتالیست اکسید وانادیوم(V) انجام می شود:
این واکنش کمی متفاوت از واکنش قبلی است زیرا در حقیقت گازها با سطح کاتالیست واکنش می دهند و به طور موقت سطح کاتالیست را تغییر می دهند. این مثال خوبی از توانایی انتقال فلزات و ترکیبات آن ها در کاتالیست بودنشان است زیرا قادرند حالت اکسایش خود را تغییر دهند.
به کمک اکسید وانادیوم، دی اکسید گوگرد به تری اکسید گوگرد اکسایش پیدا می کند. در این فرایند، اکسید وانادیوم (V) به اکسید وانادیوم (IV) کاهش پیدا می کند:
اکسید وانادیوم (IV) توسط اکسیژن دوباره اکسایش پیدا می کند:
این فرایند، مثال خوبی از روشی است که کاتالیست می تواند در طول مسیر واکنش تغییر کند. اما در هر حال، در پایان واکنش، به طور شیمیایی همان کاتالیست موجود در ابتدای واکنش خواهد بود.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه : خدیجه آلچالانلو
تنظیم: یگانه داودی
تاریخ علم به آدمى یارى مى رساند تا «دانش» را از «شبه دانش» و «درست» را از «نادرست» تشخیص دهد و در بند خرافه و موهومات گرفتار نشود. در میان تاریخ علم، تاریخ ریاضیات و سرگذشت آن در بین اقوام مختلف ، مهجور واقع شده و به رغم اهمیت زیاد، از آن غافل مانده اند. در نظر داریم در این فضاى اندک و در حد وسعمان برخى از حقایق تاریخى( به خصوص در مورد رشته ریاضیات) را برایتان روشن و اهمیت زیاد ریاضى و تاریخ آن را در زندگى روزمره بیان کنیم.
براى بسیارى از افراد پرسش هایى پیش مى آید که پاسخى براى آن ندارند: چه شده است که محیط دایره یا زاویه را با درجه و دقیقه و ثانیه و بخش هاى شصت شصتى اندازه مى گیرند؟ چرا ریاضیات با کمیت هاى ثابت ادامه نیافت و به ریاضیات با کمیت هاى متغیر روى آوردند؟ مفهوم تغییر مبناها در عدد نویسى و عدد شمارى از کجا و به چه مناسبت آغاز شد؟ یا چرا در سراسر جهان عدد نویسى در مبناى 10 را پذیرفته اند، با اینکه براى نمونه عدد نویسى در مبناى 12 مى تواند به ساده تر شدن محاسبه ها کمک کند؟ ریاضیات از چه بحران هایى گذشته و چگونه راه خود را به جلو گشوده است؟ چرا جبر جانشین حساب شد، چه ضرورت هایى موجب پیدایش چندجمله اى هاى جبرى و معادله شد؟ و… براى یافتن پاسخ هاى این سؤالات و هزاران سؤال مشابه دیگر در کلیه رشته ها، تلاش مى کنیم راه را نشان دهیم، پیمودن آن با شماست…
از نامگذارى «مثلثات» مى توان حدس زد که این شاخه از ریاضیات دست کم در آغاز پیدایش خود به نحوى با «مثلث» و مسئله هاى مربوط به مثلث بستگى داشته است. در واقع پیدایش و پیشرفت مثلثات را باید نتیجه اى از تلاش هاى ریاضیدانان براى رفع دشوارى هاى مربوط به محاسبه هایى دانست که در هندسه روبه روى دانشمندان بوده است. در ضمن دشوارى هاى هندسى، خود ناشى از مسئله هایى بوده است که در اخترشناسى با آن روبه رو مى شده اند و بیشتر جنبه محاسبه اى داشته اند.
در اخترشناسى اغلب به مسئله هایى بر مى خوریم که براى حل آن ها به مثلثات و دستورهاى آن نیازمندیم. ساده ترین این مسئله ها، پیدا کردن یک کمان دایره (بر حسب درجه) است، وقتى که شعاع دایره و طول وتر این کمان معلوم باشد یا برعکس، پیدا کردن طول وترى که طول شعاع دایره و اندازه کمان معلوم باشد. مى دانید سینوس یک کمان از لحاظ قدر مطلق برابر با نصف طول وتر دو برابر آن کمان است. همین تعریف ساده اساس رابطه بین کمان ها و وترها را در دایره تشکیل مى دهد و مثلثات هم از همین جا شروع شد. کهن ترین جدولى که به ما رسیده است و در آن طول وترهاى برخى کمان ها داده شده است متعلق به هیپارک، اخترشناس سده دوم میلادى است و شاید بتوان تنظیم این جدول را نخستین گام در راه پیدایش مثلثات دانست. منه لائوس ریاضیدان و بطلمیوس اخترشناس (هر دو در سده دوم میلادى) نیز در این زمینه نوشته هایى از خود باقى گذاشته اند. ولى همه کارهاى ریاضیدانان و اخترشناسان یونانى در درون هندسه انجام گرفت و هرگز به مفهوم هاى اصلى مثلثات نرسیدند.
نخستین گام اصلى به وسیله آریابهاتا، ریاضیدان هندى سده پنجم میلادى برداشته شد که در واقع تعریفى براى نیم وتر یک کمان _یعنى همان سینوس- داد. از این به بعد به تقریب همه کارهاى مربوط به شکل گیرى مثلثات (چه در روى صفحه و چه در روى کره) به وسیله دانشمندان ایرانى انجام گرفت. خوارزمى نخستین جدول هاى سینوسى را تنظیم کرد و پس از او همه ریاضیدانان ایرانى گام هایى در جهت تکمیل این جدول ها و گسترش مفهوم هاى مثلثاتى برداشتند. مروزى جدول سینوس ها را تقریبا 20 درجه به 30 درجه تنظیم کرد و براى نخستین بار به دلیل نیازهاى اخترشناسى مفهوم تانژانت را تعریف کرد.
جدى ترین تلاش ها به وسیله ابوریحان بیرونى و ابوالوفاى بوزجانى انجام گرفت که توانستند پیچیده ترین دستورهاى مثلثاتى را پیدا کنند و جدول هاى سینوسى و تانژانتى را با دقت بیشترى تنظیم کنند.
ابوالوفا با روش جالبى به یارى نابرابرى ها توانست مقدار سینوس کمان 30 دقیقه را پیدا کند و سرانجام خواجه نصیرالدین طوسى با جمع بندى کارهاى دانشمندان ایرانى پیش از خود نخستین کتاب مستقل مثلثات را نوشت. بعد از طوسى، جمشید کاشانى ریاضیدان ایرانى زمان تیموریان با استفاده از روش زیبایى که براى حل معادله درجه سوم پیدا کرده بود، توانست راهى براى محاسبه سینوس کمان یک درجه با هر دقت دلخواه پیدا کند. پیشرفت بعدى دانش مثلثات از سده پانزدهم میلادى و در اروپاى غربى انجام گرفت. یک نمونه از مواردى که ایرانى بودن این دانش را تا حدودى نشان مى دهد از این قرار است: ریاضیدانان ایرانى از واژه «جیب» (واژه عربى به معنى «گریبان») براى سینوس و از واژه «جیب تمام» براى کسینوس استفاده مى کردند. وقتى نوشته هاى ریاضیدانان ایرانى به ویژه خوارزمى به زبان لاتین و زبان هاى اروپایى ترجمه شد، معناى واژه «جیب» را در زبان خود به جاى آن گذاشتند: سینوس. این واژه در زبان فرانسوى همان معناى جیب عربى را دارد.
نخستین ترجمه از نوشته هاى ریاضیدانان ایرانى که در آن صحبت از نسبت هاى مثلثاتى شده است، ترجمه اى بود که در سده دوازدهم میلادى به وسیله «گرادوس کره مونه سیس» ایتالیایى از عربى به لاتینى انجام گرفت و در آن واژه سینوس را به کار برد. اما درباره ریشه واژه «جیب» دو دیدگاه وجود دارد: «جیا» در زبان سانسکریت به معناى وتر و گاهى «نیم وتر» است. نخستین کتابى که به وسیله فزازى (یک ریاضیدان ایرانى) به دستور منصور خلیفه عباسى به زبان عربى ترجمه شد، کتابى از نوشته هاى دانشمندان هندى درباره اخترشناسى بود. مترجم براى حرمت گذاشتن به نویسندگان کتاب، «جیا» را تغییر نمى دهد و تنها براى اینکه در عربى بى معنا نباشد، آن را به صورت «جیب» در مى آورد. دیدگاه دوم که منطقى تر به نظر مى آید این است که در ترجمه از واژه فارسى «جیپ»- بر وزن سیب- استفاده شد که به معنى «تکه چوب عمود» یا «دیرک» است. نسخه نویسان بعدى که فارسى را فراموش کرده بودند و معناى «جیپ» را نمى دانستند، آن را «جیب» خواندند که در عربى معنایى داشته باشد.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تجمیع و تنظیم : نوربخش
از دیروز بیاموز برای امروز زندگی کن و امید به فردا داشته باش . آلبرت انیشتن
رستاخیزهای اجتماعی بدون همراهی زنان شجاع غیر ممکن است چرا که زن پرچمدار وارستگی ، پاکی و از خودگذشتگی ست . حکیم ارد بزرگ
پشتکار گوهر مردان و زنان فرهمند است . حکیم ارد بزرگ
در این دنیا از دو راه می توان موفق شد ؛ یا از هوش خود و یا از نادانی دیگران . لابرویر